“Leraren, docenten, hun leidinggevenden, bestuurders en de overheid: allen hebben een cruciale rol bij de opmars van intelligente technologie in het onderwijs. Zodat het gebruik van technologie geen doel op zich wordt en alle leerlingen en studenten ervan kunnen profiteren.”

Bron: onderzoek ‘Inzet van technologie’ verschenen op 28-09-2022 op onderwijsraad.nl

In het onderzoek waarschuwt de onderwijsraad voor nog grotere verschillen in de ontwikkeling van kinderen bij een verkeerde inzet van intelligente technologie. De raad adviseert scholen te bewaken dat alle leerlingen kunnen profiteren van de inzet van digitale oefensoftware. Werken vanuit een duidelijke visie op de inzet van technologie is daarvoor noodzakelijk, zowel op het niveau van de instelling als landelijk.

Software is een MIDDEL geen DOEL

MijnLeerlijn leert schoolteams, met Leerdoelgericht Onderwijs, al jaren dat de inzet van middelen, analoog of digitaal, nooit een doel op zich moeten zijn. Iets wat toch, vaak onbewust, er bij de leerkracht is ingeslopen. Dat blijkt wel wanneer leerkrachten zelf na moeten denken tijdens één van de trainingen: “wanneer is een leerdoel behaald?”

“Leerkrachten worstelen met het moment dat een leerling laat zien dat een leerdoel beheerst wordt. Wanneer de leerkracht zelf moet aangeven dat er voldoende beheersing is, ontstaan de twijfels. Iets wat bij een dashboard of toetsuitslag veel minder speelt. Dan volgen leerkrachten vaak braaf de uitslag en zetten daarop in. Wij besteden daarom veel tijd aan het curriculum bewust lesgeven. Weten wat een leerling gaat leren, hoe je dat het beste kunt oefenen en hoe je kan laten zien dat het wordt beheerst”, vertelt Dirk-Jan de Graaf, één van de trainers bij MijnLeerlijn.

MijnLeerlijn gaat voor curriculum bewust lesgeven

De leerkracht moet zelf beslissen wat goed is voor de leerling en niet een dashboard of iets dergelijks. Wanneer de leerkracht leert om bewuste keuze te maken vergroot dat de effectiviteit in aanbod en onderwijstijd voor de leerling. Dat gaat niet van de één op de andere dag en daar is goede training en begeleiding voor nodig. Ryanne Acket, directeur op de Dr. Maria Montessorischool in Huizen over de trainingen van MijnLeerlijn: “Je leert doelen formuleren en kritisch kijken naar het gebruik van je methodes. Niet alleen je leerlingen worden weer eigenaar van het onderwijs maar wij als school ook; je hebt zelf regie op je aanbod en bouwt zelf je gouden curriculum aan de hand van de kerndoelen en tussendoelen.”

De brug tussen middelen en leerdoelen

Met de software van MijnLeerlijn is er een brug tussen de concrete leerdoelen en de materialen die ingezet kunnen worden. Daarnaast wordt de leerling gevolgd ter bevordering van de dagelijkse lesorganisatie en bevat de software allerlei handige tools voor de leerkracht en de leerling om te gebruiken in en rondom de klas. Dit geldt voor alle vormen van (speciaal) basisonderwijs, niemand uitgezonderd.

Training en begeleiding op maat

De training en begeleiding vindt plaats vanuit een vaste structuur met voldoende mogelijkheden om in te spelen op visie, wensen en werkwijze van de school. Daarbij is de software van MijnLeerlijn een middel en NOOIT het doel. Daarom gaan wij graag in gesprek of presenteren de mogelijkheden.

In mei 2021 kwamen wij in contact met een basisschool in Utrecht. Zij waren al een aantal jaar keihard aan het werk, maar het lukte niet om het onderwijs zo te organiseren dat de visie gewaarborgd blijft en de kwaliteit van het onderwijsproces hoog. Dit bevestigde de onderwijsinspectie door de school als zeer zwak te bestempelen.

Uit het inspectierapport:

“De leerlingenpopulatie op deze school is divers en het team heeft de afgelopen twee jaar te weinig kunnen onderzoeken of de  keuzes die gemaakt zijn ook datgene brengen wat de school voor ogen heeft. Daarnaast ligt er nu teveel verantwoordelijkheid bij de leerlingen doordat de leerkrachten niet goed zicht hebben op de behoefte aan instructie en (extra) begeleiding van de leerlingen. Ook de leerstof sluit niet voldoende aan bij het niveau van de leerlingen.”

MijnLeerlijn

Volgens ons begint het altijd bij een duidelijk curriculum. Deze is nooit voor iedere school hetzelfde. Er zijn variabelen waar je rekening mee moet houden. Denk aan de visie van de school, de middelen / methodes die je gebruikt en de LVS-toets die wordt gebruikt. De rol van een goed (concreet) curriculum wordt vaak onderschat, maar is toch echt dé basis van je onderwijs(organisatie). 

Het hart van MijnLeerlijn is dit curriculum.

Samen aan de slag

Volgens de vaste werkwijze van MijnLeerlijn is onze adviseur met het team aan de slag gegaan om te bepalen hoe het curriculum van de school eruit moet komen te zien. Begin schooljaar 2021 – 2022 is het concrete curriculum voor rekenen en taal/spelling vastgesteld en verdeeld in 5 periodes. Daarna zijn we met de succescriteria en stappenplannen voor de leerdoelen aan de slag gegaan. Dit heeft ervoor gezorgd dat het team curriculum bewust is geworden.

Zone van naaste ontwikkeling

Om de leerlingen de juiste leerstof te bieden, die aansluit bij het niveau, zijn ze gekoppeld, per deelgebied, aan de leerlijnen. Er is dan direct inzicht in de leerdoelen die de leerlingen nodig hebben, en met name welke leerlingen dat zijn. Vanuit dit inzicht zijn wij gaan kijken naar het organisatiemodel van de school. Met als belangrijkste uitgangspunt; wat is haalbaar en wat niet? Op basis daarvan zijn verschillende keuzes gemaakt.

Analyse op het onderwijsleerproces

Door de software van MijnLeerlijn heeft de leerkracht direct inzicht in de voortgang per groep / leerling. En kan dus adequaat reageren om (betere) keuzes te maken in het aanbod. Bijvoorbeeld het signaleren van de behoefte voor extra instructie of begeleiding. Zo ben je altijd bezig met het resultaat van je keuzes en de kansen voor verbetering. De leerkracht kan op deze manier zo efficiënt mogelijk met de onderwijstijd omgaan.

Vrijheid in gebondenheid

De leerlingen hebben een persoonlijk LeerdoelenPlan waarmee ze direct inzicht hebben in hun aanbod en de persoonlijke voortgang. Dankzij het inzicht in de leerdoelen en de gemaakte stappenplannen kunnen zij, tijdens zelfstandige verwerking, werken aan leerdoelen die, volgens de leerkracht, op dat moment passend zijn. Voor de leerling zorgt dit voor een hoge mate van betrokkenheid en eigenaarschap.

Een jaar later

In mei 2022 is de inspectie wederom langs geweest bij deze school. Het concrete curriculum, het zicht op onderwijsleerproces en de gestelde ontwikkel-doelen hebben er mede voor gezorgd dat de inspectie de school van zeer zwak direct naar voldoende heeft gezet.